Het Unesco Werelderfgoed van Christoffel Plantijn

 

Aalstenaar van geboorte zijnde, kan het niet anders dan dat ik weet wie de eerste boekdrukker van de lage landen was. Dirk Martens natuurlijk! Ik was daar in mijn lagere schooljaren best wel fier op. Vooral ook omdat er naast mij op de schoolbanken een meisje zat met dezelfde familienaam dan de zijne en het kon niet anders dan dat zij een nazaat van de grote boekdrukker was. 

 Wist ik toen veel dat haar familienaam net zo goedkoop was dan pakweg die van Jan Janssens, in die dagen een grote wielerheld.

Maar het is niet omdat je een naam draagt waarvan er dertien in een dozijn gaan, dat je niet kan uitgroeien tot een belangrijk iemand. Niet dat Dirk Martens een veeldrukker is geweest zoals Christoffel Plantijn dat bijvoorbeeld een kleine eeuw later in Antwerpen wél was. Maar Dirk Martens was toch wel mooi de eerste drukker/uitgever van het werk Utopia van Thomas More en geeft toe ... dat werk is bepaald geen kattenpis. 

 

 

Behalve zijn standbeeld op de Grote Markt, een drukpers en de prachtige gloednieuwe hoofdbibliotheek die de naam Utopia draagt, is er in Aalst niet veel meer dat herinnert aan de drukker.

Dat ligt met Christoffel Plantijn in Antwerpen wel helemaal anders. Hij is dan ook geen gewoon drukkertje geweest maar een man met een zeer zakelijk inzicht. Zijn drukkerij groeide daardoor uit tot de grootste van Europa met liefst tweeëntwintig drukpersen wat in die tijd gigantisch was.

 

 

Het Plantin-Moretus museum ligt op wandelafstand van het Centraal station en hoewel we de wandeling thuis via Google Maps reeds een keertje hebben bekeken, geraken we ter hoogte van Fernand Huts zijn Boerentoren even het noorden kwijt. Een of andere grapjas heeft immers een draai gegeven aan de toeristische wegwijzer naar het museum en wijst een totaal verkeerde richting uit. Dus veiligheidshalve een paar échte sinjoren toch nog even de weg gevraagd. Erg veel interesse hebben ze blijkbaar niet in de man die aan de stad Antwerpen nochtans het enige museum ter wereld dat op de Unesco Werelderfgoedlijst staat, heeft geschonken. Komt dat omdat Plantijn in feite geen rasechte Antwerpenaar is maar als Fransman zijn geluk kwam proeven in het economisch zeer rendabele 16de eeuwse Antwerpen? Nu ja ... ze tonen ons in ieder geval wel de juiste weg.  

 

We hebben trouwens geluk. We bezoeken immers het museum op een woensdag en laat dat nu (net als op zaterdag) dé dag van de week zijn waarop er drukdemonstraties worden gegeven. De dame geeft graag en veel uitleg en zo leren we onder ander dat Plantijn samenwerkte met de beste lettergieters uit zijn tijd en dat hij bij zijn bestellingen meteen ook de stempels en matrijzen opkocht zodat ze niet ook konden worden gebruikt door andere drukkers. Op die manier zorgt hij voor exclusiviteit. 

 

 

De ontwikkelingen tijdens de zestiende eeuw op wetenschappelijk gebied hebben Plantin bepaald geen windeieren  gelegd. Door handig in te spelen op die nieuwe inzichten en er de juiste personen voor aan te trekken, werd hij een autoriteit in het drukken én uitgeven van botanische, taalkundige, cartografische, geneeskundige, ... naslagwerken. 

 

 

 

 

Op godsdienstig vlak is de zestiende eeuw dan weer een erg woelige eeuw. Denk maar aan de beeldenstorm en de inquisitie. Plantijn moet meermaals zijn hachje redden want enerzijds bijbels uitgeven in opdracht van de zeer katholieke koning Filips II én intussen ook de opdracht krijgen om pamfletten als propagandamiddel tegen de Spaanse bezetter van de drukpers te laten rollen,  ... het is een gevaarlijke, ja zelfs dubieuze bezigheid. Plantijn druk daarom wel vaker onder een schuilnaam. 

Een bezoek brengen aan dit prachtige museum is echter véél meer dan een bezoek brengen aan een drukkerij en leren over de geschiedenis ervan. Christoffel Plantijn woonde met zijn gezin binnen de muren van zijn handelspand en jawadde... wat woonde hij prachtig en wat een schitterende binnentuin had hij. 

 

 

De hele site maakt behoorlijk veel indruk op mij en laat mij kamer na kamer, zaal na zaal enorm genieten. Het "optrekje" van Rubens dat wij vorig jaar net voor de sluiting ervan (omwille van de nog  jaren durende restauratie) op de valreep hebben bezocht, verbleekt eerlijk gezegd bij dit alles. 

Het Plantin-Moretus museum staat (momenteel althans) niet voor niets als enige museum op de Unesco Werelderfgoedlijst.

Geloof me .... dit moet je gezien hebben. 

 

Echt prachtig en bovendien gratis met de museumpass.