Sint-Rochus : van pestheilige tot beschermer van de Gentse kruisboogschutters. Een schot in de roos!

 

We kunnen het ons vandaag de dag nog nauwelijks voorstellen maar ooit werden oorlogen uitgevochten met pijl en kruisboog. En zoals dat gaat met wapens en oorlogsvoering werden die kruisbogen alsmaar beter en efficiënter. 

Maar toen vond iemand het buskruit uit en het vuurwapen werd geboren. En laat nu net een vooraanstaand lid van de Gentse kruisbooggilde Sint-Joris, met name Willem van Oranje, als allereerste vermoord worden met zo'n vuurwapen. 

Sint-Joris is trouwens de patroonheilige van de schutters en dus lijkt het wel wat raar dat ik vandaag op bezoek ben bij de kruisboogschuttersgilde die luistert naar de naam Sint-Rochus. Bij mijn weten toch een pestheilige.

 

 

Maar laat ik misschien wat duidelijker zijn. 

Gent viert zijn Gentse feesten en voor de gelegenheid zwaait vandaag  (wat eens een kruisboogmaatschappijtje uit een Gentse arbeidersbuurt was) de Sint-Rochusgilde haar deuren open. Heel eerlijk? Ik wist niets af van het bestaan van die gilde laat staan dat ik wist dat ze gehuisvest is in een stuk van de kelders van de Sint-Pietersabdij.

 

Die abdij heeft in de loop der eeuwen heel wat meegemaakt en wisselde zeker na de Franse revolutie nogal van functies. De Sint-Rochusgilde maakt sinds 1960 deel uit van die geschiedenis.

Haar verhaal begint echter vele jaren eerder. Op 16 augustus 1820 meer bepaald. De kruisboog had als strijdwapen toen reeds meerdere eeuwen zijn taak neergelegd. Maar het bleek wel leuk om er bij wijze van amusement wedstrijden mee te organiseren. Voor de eenvoudige arbeider echter, was toetreden tot de elitaire Sint-Jorisgilde met wortels tot in de veertiende eeuw een brug te ver.

En dus werd het kruisboogmaatschappijtje boven de doopvont gehouden net op de dag dat Sint-Rochus zijn naamdag vierde. Een naam voor de nieuwe maatschappij was dus gauw gevonden. 

 

 

Terwijl het nieuwbakken clubje groeide en bloeide begon de Sint-Jorisgilde steeds meer op apegapen te liggen. Ooit was die groot geworden met leden als Maximiliaan van Oostenrijk, Keizer Karel, de graaf van Egmont, enzovoort enzovoort. Maar in 1887 was het vat helemaal af en werden de bezittingen van de gilde verkocht of weggeschonken aan de stedelijke musea. Ga wat dat betreft maar eens een kijkje nemen in het STAM.

Bij de voorbereidingen van de wereldtentoonstelling in 1912 werden o.a. plannen gemaakt om een volledige middeleeuwse straat te bouwen en dat bracht iemand op het idee om er toch zeker ook een kruisboogwedstrijd  te organiseren. Omwille van het prestige kon dat eigenlijk toch alleen maar georganiseerd worden door de eeuwenoude Sint-Jorisgilde. Koortsachtig werd gezocht naar eventueel nog in leven zijnde leden van de opgedoekte gilde en drie stuks werden gevonden. Té oud echter om wat dan ook nog te organiseren maar de eer was gered. Het feit dat die drie mannen nog in leven waren, betekende net zoveel als dat de gilde nog bestond. Nieuw leven werd ingeblazen.

Het prestige van de eeuwenoude gilde gecombineerd met de knowhow van de Sint-Rochusmaatschappij inzake het organiseren van wedstrijden, maakte dat het kruisboogidee tijdens de wereldtentoonstelling een groot succes werd. 

Toen na de Tweede Wereldoorlog de zwaar toegetakelde Sint-Pietersabdij hersteld werd, ging de stad Gent op zoek naar mogelijke huurders voor het pand. Liefst werd gekozen voor huurders die een stuk geschiedenis in zich droegen. De Sint-Rochusmaatschappij bleek geïnteresseerd te zijn omwille van de lange onderaardse gangen waar geoefend kon worden. 

Sinds 1960 huist de "club" dus hier. En omdat ze zo'n mooi werk hadden geleverd tijdens de Wereldtentoonstelling van 1912 kreeg ze met die verhuis meteen ook de status van gilde aangereikt.

Vandaag mocht ik dit alles ontdekken. Een wereld die ik totaal niet kende ging voor me open. 

Recht in de roos waren de demonstraties door de "keizer" onder de schutters. 

 

 

Het jargon, de rituelen, de "kazuifels"  ... ik vond het allemaal wat bevreemdend maar tezelfdertijd toch ook erg fascinerend.  

Wie als bezoeker wou oefenen kon dit vandaag doen op het binnenplein van het huis van Kina.

In tegenstelling tot de Sint-Jorisgilde is de Sint-Rochusgilde sinds een tiental jaren ook toegankelijk voor vrouwen.

Ik weet echter niets af van kruisboogschieten, ik zou niet weten hoe ik zo'n boog op mijn schouders zou moeten leggen. Ik geloof nooit dat mijn lijf en leden er voor gemaakt zijn. 

Deze dame bleek erg moedig al schrok ze zich wel een hoedje toen ze haar pijl als een pijl uit een boog wegschoot.