Over Margaretha van Parma en de one-night-stand van Keizer Karel


 

Gek toch hoe mensen zich sommige historische figuren blijven herinneren terwijl andere in de kronkels van de hersenen lijken te zijn verloren gelopen. 

Daar sprak ik gisteren in het MOU met een dame over. Zij had een grote fascinatie voor Margaretha van Parma maar wist absoluut niet waar die fascinatie vandaan kwam. In ieder geval kwam haar interesse niet door de televisieserie "Willem van Oranje" uit de jaren tachtig van vorige eeuw want die serie kon zij zich helemaal niet herinneren. 

Zelf herinner ik mij de serie nog heel erg goed en ook dat het Dora Van der Groen was die gestalte gaf aan Margaretha. 

Wat ik gisteren leerde uit mijn gegidste bezoek aan de internationale tentoonstelling gewijd aan Margaretha van Parma in haar geboortestad Oudenaarde, is toch wel dat Dora Van der Groen destijds prima gecast werd. Margaretha, de Grande Dame van de Lage landen en Dora Van der Groen, de Grande Dame van de theaterwereld. Een betere keuze hadden ze niet kunnen maken.

Want eerlijk? Toen haar halfbroer Koning Filips II van Spanje Margaretha tot landvoogdes der  Nederlanden benoemde, dacht hij aan zijn halfzus een gemakkelijke en volgzame hulp te zullen hebben in zijn strijd tegen die verdomde protestanten. Maar hij vergiste zich. Margaretha had immers haar op haar tanden en was het niet altijd eens met wat haar broer wou.

Maar laat ik bij het begin beginnen. Want wie was eigenlijk die Margaretha?    

Wel dat zit zo.

Toen Keizer Karel nog een jonge, ongehuwde kerel was, bracht hij een bezoek aan de stad Oudenaarde. Tijdens dat logeerpartijtje liet hij zijn oog vallen op de mooie dienstmeid Johanna Van der Gheynst en beleefde samen met haar een one-night-stand. 't Moet zijn dat de dienstmeid net in haar vruchtbare dagen was want negen maanden later werd Margaretha geboren. Karel ontliep zijn verantwoordelijkheid niet en nam de baby weg bij haar moeder om zodoende zijn bastaardkind een opvoeding te geven, passende bij zijn stand.  

Het meisje mag dan wel keurig en in luxe zijn opgegroeid en opgevoed, echt leuk zal het denk ik voor haar toch allemaal niet geweest zijn. Enige empathie is hier in ieder geval op zijn plaats.  Want beeld je even in : Weggehaald worden bij je mama, uitgehuwelijkt worden wanneer je  nauwelijks zeven bent en dan nog wel aan de zoon van de paus (jawel je leest het goed!) en omdat je - eenmaal tiener zijnde - reeds weduwe bent, word je dan maar een tweede keertje uitgehuwelijkt. Deze keer aan de kleinzoon van alweer een -weliswaar andere- paus. (Ja, ja, je leest het opnieuw goed!)

 

Getijdenboek van de echtelieden. Trouwgeschenk voor de kindbruid?


Miniatuurportret van Margaretha en haar tweede echtgenoot Ottavio Farnese, olieverf op perkament (1590-1600)

 

De one-night-stand in Oudenaarde heeft Keizer Karel geen windeieren gelegd. Zijn bastaarddochter gebruikte hij door middel van de twee gearrangeerde huwelijken om de paus te paaien en dit met het oog op de uitbreiding van zijn macht binnen het Heilig Roomse Rijk. Pfffff, wat een vader zeg! Je zou voor minder haar op je tanden krijgen.

Zou het kunnen dat Margaretha troost zocht in de modewereld, de kunstwereld, de muziek, de valkenjacht, in het exuberante tafelen en feesten ... ? 



 

Margaretha ontwikkelde zich tot een toonaangevende fashionista, werd mecenas zowel in de kunst- als in de muziekwereld en kwam door haar huwelijken met telkens een telg uit twee steenrijke Italiaanse families aan schitterende schatten uit een ook voor haar zeer ver verleden. Zoals bijvoorbeeld de prachtige cameeën van de familie de Medici. 

 


 

De tentoonstelling brengt voor het eerst in 500 jaar verbluffend prachtige voorwerpen bij elkaar.  Voorwerpen waar Margaretha bijzonder aan gehecht was en/of die ze in haar opdracht liet maken. Op die manier leer je als bezoeker meteen ook hoe weelderig het er aan het Habsburgse hof aan toeging. 

 










 

Margaretha heeft zeer zeker aan haar imago gewerkt. Ze keek daarbij niet op een cent. Getuige onderstaand wandtapijt waarop de karmijnrode kleur rijkelijk aanwezig is. Karmijn was in die tijd geen evidente kleur vermits die uiterst zeldzaam (en dus peperduur) was en moest gehaald worden uit Mexico waar de kleur werd gewonnen uit de cochenilleluis.

 


 

Wie de tentoonstelling wilt gaan bekijken, kan dit nog doen tot 5 januari 2025. Een leuke bijkomstigheid is dat het prachtige stadhuis van Oudenaarde (waar het MOU is in ondergebracht) sinds gisteren in kerstoutfit staat.  

Met de Museumpas een gratis uitstap.   




 

Reacties

Populaire posts van deze blog

Het Poerkot van Wetteren. Wat een rijke geschiedenis!

'n Oscarnominatie voor de gezusters Breydel uit Wetteren

Listen very carefully. I shall say this only once!